Over holistische psychologie

Holistische psychologie gaat uit van het holisme; een benadering die ervoor staat dat alle onderdelen van je systeem alleen begrepen kunnen worden in relatie tot het geheel. Een holistische visie onderstreept dat alles met elkaar verbonden is en dat lichaam, geest en ziel niet los van elkaar staan.

Een holistische visie is niet nieuw binnen de psychologie. Er zijn verschillende invloedrijke psychologen en psychiaters geweest die vanuit een holistische visie naar de mens keken. Een paar bekende namen uit de geschiedenis zijn Carl Gustav Jung (1875–1961), Abraham Maslow (1908–1970), Carl Rogers (1902–1987) en Viktor Frankl (1905–1997). 

Jung zag de mens als meer dan alleen psyche en symptomen. Hij integreerde dromen, symboliek, spiritualiteit en collectief onbewuste in zijn werk. Zijn benadering was sterk gericht op betekenis en zingeving. Maslow is bekend van de behoeftepiramide en de humanistische psychologie. Hij benadrukte groei, zelfactualisatie en het potentieel van de mens in plaats van alleen de behandeling van problemen. Rogers is de grondlegger van de cliëntgerichte therapie. Hij zag de therapeutische relatie (echtheid, empathie en onvoorwaardelijke acceptatie) als de basis voor heling, en richtte zich op de hele mens, niet enkel de klacht. Viktor Frankl ontwikkelde de logotherapie, waarin het zoeken naar betekenis centraal staat. Hij zag psychisch lijden vaak als een existentiële worsteling en benaderde dit in samenhang met het hele leven van de cliënt.

Een holistische visie vind je ook terug in complementaire behandelmethoden, natuurgeneeskunde en verschillende Oosterse geneeswijzen. Veel van deze benaderingen bestaan wereldwijd al eeuwenlang, vaak veel langer dan de Westerse geneeskunde, en worden nog regelmatig als alternatief bestempeld. Hoewel er steeds meer wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is, is veel kennis ook gebaseerd op praktijkervaring wat net zo waardevol kan zijn. 

Holistische psychologie biedt de mogelijkheid om een brug te slaan tussen reguliere zorg en complementaire of alternatieve behandelwijzen. Zo kunnen we het beste van beide werelden combineren en cliënten ondersteunen vanuit een breder, samenhangend perspectief.

Recent is de aandacht voor holistische psychologie vergroot door dr. Nicole Lepera, the holistic psychologist. Zij ervoer dat traditionele therapie onvoldoende blijvende effecten had. Dr. Lepera combineert mainstream ofwel reguliere psychologie met kennis over de body-mind connectie, psycho-neuro-immunologie, de hersen-darm as, polyvagaal theorie en de rol van het zenuwstelsel in psychische gezondheid. 

Via Instagram heeft de holistic psychologist miljoenen volgers waarin ze kennis deelt over het innerlijk kind, het ego, overlevings-/copingmechanismen, hechtingstijlen en de body-mind connectie. Zij spreekt over hoe je jezelf kan helen en heeft een self-healers community.

Holistische psychologie binnen deze visie focust op psyche, lichaam en ziel zodat er een nieuwe balans ontstaat in het lichaam en zenuwstelsel, en emotionele wonden kunnen helen. Het doel is om je de kracht te geven om jezelf te transformeren in de persoon die je altijd in je kern bent geweest. Het geeft je ook inzichten in de oorzaak van de psychische problemen. Holistische psychologie helpt ook te verklaren waarom zo veel mensen in onze maatschappij vastlopen en zichzelf kwijt raken. 

De volgende uitgangspunten van holistische psychologie worden door dr. Nicole Lepera gehanteerd (zie ook haar boek How to do the work):
1.  "Healing is a daily event." Je gaat niet ergens heen om 'geheeld' te worden; heling betekent dat je zelf naar binnengaat. Dit betekent dat je een dagelijkse commitment hebt om het 'werk' te doen. Jij bent zelf verantwoordelijk voor je psychische gezondheid en heling. Jij hebt zelf het meeste invloed op je eigen proces. Kleine en bewuste keuzes dagelijks kunnen een grote bijdrage geven aan je transformatie. 

2. Veel ligt niet binnen onze controle, maar er zijn ook veel dingen waar we wel controle in kunnen vinden en bewust om mee kunnen gaan. Holistische psychologie maakt gebruik van de kracht van keuze en bewustzijn. Dit zijn belangrijke stappen in het transformatieproces.

3. Holistische tools zijn praktisch en toegankelijk (zoals ademwerk, lichaamsgerichte, mindful of meditatie oefeningen en oefeningen die het zelfbewustzijn vergroten). Verandering kan alsnog wel overweldigend voelen, omdat ons onbewuste brein ons graag veilig wil houden. En waar het brein bekend mee is, voelt veilig.

4. Verantwoordelijkheid nemen voor je psychische welbevinden kan empowerend zijn. Iedereen heeft een intuïtieve kant die op zoek gaat naar wat werkt voor jou persoonlijk. Iedereen is uniek en iedereen heeft zijn/haar eigen pad. Holistische psychologie gaat uit van onze veerkracht en ons zelfhelend vermogen. Therapie vanuit holistische psychologie of een holistische visie kan je hierin ondersteunen.


“The curious paradox is that when I accept myself, just as I am, then I can change.”

~ Carl Rogers